Onder de noemer ‘Bennekom in Beroering’ is afgelopen zaterdag 27 oktober door de HVOB in samenwerking met het Kijk en Luister Museum voor de derde keer de Nacht van de Geschiedenis georganiseerd. Dit evenement is onderdeel van de nationale Maand van de Geschiedenis. Dit keer met ‘Opstand’ als het centraal thema.
De avond werd geopend door wethouder Hester Veltman-Kamp (o.a. portefeuille Cultuur en Monumenten). In haar openingswoord benadrukte zij het belang van het Kijk en Luistermuseum en de HVOB om de geschiedenis van Bennekom / Gemeente Ede voor iedereen in beeld te brengen, zeker als het gaat om de bewogenheid van burgers. Wat betreft het thema ‘Opstand’ memoreerde de wethouder hoe op 23 augustus 1989 de bevolking in de Baltische staten hand in hand een menselijke ketting van 600 km vormde en daarmee de onderlinge verbondenheid en de wens naar onafhankelijkheid van de USSR toonden. Zij lichtte toe waarom deze gebeurtenis voor haar een inspirerend historisch voorbeeld is.
In zijn lezing over het thema ‘Bennekom in beroering’ maakte Peter Westerveld duidelijk dat de huidige discussie over het plan van de ‘snelle fietsroute’ of ‘doorrijroute’ voor de bewoners van Bennekom eigenlijk niet nieuw is. In het verleden is vaker bij Bennekommers consternatie geweest over ongewenste sluipwegen, waartegen de inwoners in het geweer kwamen. Internationaal teken van opstand en strijd voor rechtvaardigheid is de gebalde vuist, maar in de HVOB beeldbank is geen foto te vinden van opstandige bewoners. Westerveld laat aan de hand van verschillende historische voorbeelden zien dat Bennekomers in het verleden lang niet zo braaf waren als soms stereotiep wordt verondersteld. Voorbeelden zijn de lichtgeraakte pastoor van Renesen bij het begin van de Tachtigjarige Oorlog, de rechtszaak tussen Timan Sloot en de Born, de kanonnen in Dorpsstraat als verweer tegen de Doleantie, de revolutionaire Bennekommer Jef Last die naar Spanje ging om tegen de fascisten te vechten terwijl Spaanse fascisten als vluchtelingen in Hotel Neder-Veluwe werden verwelkomd en in Bennekom een ‘kleine burgeroorlog’ ontketenden alsook Didi Roos, Bart van Elst en Heleen Kuypers die als inwoners van Bennekom bijdroegen aan het verzet tegen de Duitse bezetter.
Met authentieke stomme-film opnames en fragmenten uit de recente film Monsieur Chocolat (2016) deed Jos van Ginkel beeldend uit de doeken wat de speurtocht naar de achtergrond van de speelautomaat ‘de Banjospeler’ duidelijk heeft gemaakt. ‘De Banjospeler’ is een van de topstukken van het Kijk en Luistermuseum. De pop blijkt het evenbeeld van de rond 1900 in Frankrijk populaire circusartiest Mr. Chocolat. Achter deze artiest schuilt Rafael Padilla, die aan het einde van de 19e eeuw ontsnapte aan het leven als slaaf in Cuba via Spanje in Frankrijk belandde. Met zijn ontdekker en circuspartner Georges Foottit raakt Padilla als clown of side-kick Monsieur Chocolat beroemd, maar de roem is van korte duur. Hij overlijdt in 1917 berooid en vergeten. De levenswandel van Padilla in casu de herkomst van ‘de Banjospeler’ blijkt een passend voorbeeld voor het NvdGB thema bewogen ‘Bennekommers’.
Voor meer foto’s, zie Actuele Foto’s met een kleine reportage van Jan van Eck